Vis kilden til Artemisia absinthium

[[Bilde:Malurt.jpg|thumb|Artemisia absinthium]]

'''Artemisia absinthium''' 

Absínthium, truleg frå gresk absinthos, ''bittert men helsesamt'' 

#norsk / dansk / islandsk: malurt, betyr ''møllurt''
#svensk: malørt, vermut, gråbonde
#engelsk: wormwood, absinthe, warmot, wermuth
#tysk: Wermutkraut, Absinth, Magenkraut
#fransk: grande absinthe, absinthe, herbe d´absinthe

*Asteraceae (Compositae) korgplantefamilien, fleirårig.

*Gammal klosterplante.

*Brukte plantedeler: blad, toppar med blomster.

*Bruk: krydder / [[Medisinsk urt|medisin]]

*Klassifisert som [[legemiddel]] i [[legemiddelverkets urteliste]]

*Skal ha vore brukt i lepra-medisinsk behandling.

==Eigenskapar etter tradisjonen== 
Aromatisk bitter, appetittvekkjande, galle- og menstruasjonsstimulerande,
desinfiserande, betennelseshemmande, krampeløysande, mildt antidepressiv.
Tidlegare vanleg brukt til å "fordrive børne-, spole- og bændelorm". Vermut kjem av vermis, ''orm''.

Hildegard von Bingen (1098-1179) gav råd om uttrekk av malurt, omsett frå tysk: ''Drikk dette fastande frå mai til oktober kvar tredje dag, og det vil undertrykkja melankolien i deg, gjer augo dine klåre, styrkjer hjarta og hindrar at lungene vert sjuke. Det varmar magen, reinsar det indre og legg til rette for god fordøying.'' 

Overlege Danielsen nemner ''Extractum Absinthii'' i boka frå 1847 som aktuell i samband med leprabehandling.

==Utvortes== 
På skrammer, insektstikk, lus og skabb, hudkløe og såre musklar.  
Avskrekkande på møll og andre insekt. NB! Do-bukettar.
Arvidh Manson skriv i 1628: ''Malörta vatten dödar löss i huvudet och flatlöss med, om man tvättar huvudet eller annorstädes som det behöves där med''.

Skulle òg hjelpe mot ''lystens begjær''. 

Vart brukt i ''absint'', saman med kvann, anis og merian.
Framleis brukt i vermut og martini.

'''NB! GIFTIG VED OVERDRIVEN BRUK! IKKJE TIL GRAVIDE, KAN FRAMKALLA ABORT!'''

==Litteratur==
*Atha, Antony: ''Prismas stora örtabok'', Stockholm, Bokförlaget Prisma, 2002. ISBN 91-518-3966-0
*Chevallier, Andrew: ''Damms store bok om medisinske urter'', Oslo, N.W.Damm & Søn, 2003. ISBN 82-496-01-58-0
*Christophersen, Ansof Wyller: ''I Ansofs urtehage'', Oslo, Gyldendal Norsk Forlag A/S, 1988. ISBN 82-05-17660-4
*Corneliuson, Jens: ''Växternas namn'', Stockholm, Wahlstrøm & Widstrand, 2ooo. ISBN 91-46-17679-9
*Danielsen, D.C. & Boeck, C.W.: ''Om spedalskhed'', Christiania, Chr. Grøndahls trykkeri 1847.
*Forlaget Det Beste: ''Våre medisinske planter'', Oslo, Det Beste A/S, 1984. ISBN 82-7010-156-7
*Grieve, mrs. M: '' A modern herbal 1931, rev. ed. 1973'', Merchant Book Company Ltd, Surrey. ISBN 1-904779-01-8
*Høeg, Ove Arbo: '' Planter og tradisjon'', Oslo, Universtitetsforlaget, 1976. ISBN 82-00-08930-4 
*Lid, Dagny Tande og Johannes: ''Norsk flora'', Oslo, Det norske samlaget, 7. utg. 2007. ISBN 978-82-521-6029-1
*Manson, Arvidh: ''En myckit nyttigh Örta-Book'', Stockholm, Bokförlaget Rediviva, 1998. ISBN 91-7120-201-3 
*McVicar, Jekka: ''Damms store bok om urter'', N.W.Damm & Søn A/S, 2003. ISBN 82-04-09266-0
*McVicar, Jekka: ''Den store boken om urter for kropp og sjel'', Oslo, Hilt & Hansteen, 2002. ISBN 82-7413-350-1
*National Geographic Society: ''Desk reference to nature´s medicine'', Washington D.C. ISBN 0-7922-3666-1
*Nielsen, Harald: ''Lægeplanter og trolddomsurter'', København, Politikens forlag, 1976. ISBN 87-567-2665-1
*Olesen, Anemette: ''Danske Klosterurter'', Aschehoug Dansk Forlag A/S, 2001. ISBN 87-11-16243-0
*Olesen, Anemette: ''Lægeplanter Fortæller Historie, Forlaget Kongsvang, 1994. ISBN 87-984854-8-2 
*Pahlow, Apotheker M.: ''Das grosse Buch der Heilpflanzen'', Gräfe & Unzer Verlag, 2001. ISBN 3-8289-1839-5 
*Royal Horticultural Society: ''Enclycopedia of herbs'', Dorling Kindersley Ltd. 2008. ISBN 978-1-4053-3238-5
*Tobyn, Denham, Whitelegg: ''The Western Herbal tradition'', 2011. ISBN 978-0-443-10344-5

==Eksterne lenkjer==
* [http://www.rolv.no/urtemedisin/medisinplanter.htm Urtekilden]

  
{{Helsenotis.nn}}
{{Nynorsk}}


[[Kategori:Medisinplanter]]
[[Kategori:St. Jørgens Hospital]]